„Niechaj tylko to jedno pamiętają o nas,

żeśmy padli za wolność, aby była p r a w e m.”

Pawiak 1939-1944

9 lutego – chłodny, zimowy poranek. Klasa 8b wyjeżdża na trasę wycieczkową - niezwykła podróż ma pomóc odnaleźć w Warszawie miejsca związane z bohaterami lektury Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”. Zatem w drogę…

Punkt pierwszy – szkoła przy ul. Myśliwieckiej – słynne LO im. S. Batorego – gdzie uczyli się bohaterowie naszej lektury. „Nie potrafię opisać uczucia, które się wówczas we mnie odezwało, ponieważ już wiedziałem, że tymi samymi korytarzami chodzili Alek, Zośka, Rudy” - napisał potem jeden z uczestników wyjazdu. W szkolnej izbie pamięci jedna z uczennic Batorego opowiedziała o akcji „Meksyk II”, znanej jako Akcja pod Arsenałem. Mieliśmy okazję zobaczyć świadectwo poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, który chodził z naszymi bohaterami do jednej klasy. Maturę zdali w maju 1939 r. Ich życie zmieniła i ostatecznie zabrała wojna…

Spacer po Parku Ujazdowskim był bardzo miły – w samym środku miasta cisza, spokój, ptaki i chmury. Mogliśmy spokojnie rozejrzeć się wokoło, wkrótce jednak swoje kroki skierowaliśmy do okazałego gmachu przy al. Szucha 25. A tam działa Mauzoleum Walk i Męczeństwa, które było naszym kolejnym punktem zwiedzania. Na miejscu wysłuchaliśmy opowieści o przetrzymywaniu, brutalnych przesłuchaniach, zamordowaniu wielkiej liczby osób Przejmujące napisy odnalezione na ścianach, pozostawione przez uwięzione tu osoby, jak choćby krótki napis: „Wszystko minie”, „Jak ciężko się żegnać ze światem” i akty strzeliste „Boże ratuj” bardzo sugestywnie działają na zwiedzających.

Autokar przewiózł naszą grupę do Centrum miasta, a po drodze minęliśmy pomnik Mikołaja Kopernika, miejsce upamiętnione brawurową akcją Alka. Na placu Krasińskich chwila przy pomniku Powstańców Warszawy, a potem ulicą Długą w stronę Arsenału. Przy Pałacu Czterech Wiatrów Mikołaj przypomniał, że tu po akcji pod Arsenałem wywiązała się strzelanina pomiędzy Niemcami a opuszczającymi miejsce akcji ludźmi Alka. To tutaj nasz bohater dostał postrzał w brzuch, który doprowadził go do śmierci. Kamień upamiętniający akcję Meksyk II i krótka opowieść pani przewodnik o tym, jak inaczej wyglądało to miejsce w 1943 r. Miejsce 15- minutowej akcji, która nie miała sobie równych w całym czasie okupacji niemieckiej.

Krótki spacer ulicami miasta w stronę Pawiaka pozwolił pani przewodnik pokazać jeszcze dawne uliczki Nalewki, Wałową, gdzie rosła słynna mirabelka, odnaleziona w książce Hanny Kral „Tam już nie ma żadnej rzeki”. Ale to już inna historia.

Kolejne miejsce zwiedzania. Pawiak. Smutne miejsce pamięci o tych, którzy więzieni byli w czasach wojny i znowu spojrzenie w oczy tym więźniom, którzy patrzą na zwiedzających z zebranych fotografii. Widok cel, opis więziennego dnia, a nade wszystko wysłuchanie nagrania z grypsów więziennych poruszyły do głębi serca zwiedzających. Ujrzeliśmy replikę drzewa, na którym zawieszano imiona i nazwiska ofiar tego więzienia. Byli to ludzie zasłużeni dla kraju, zaangażowani w działalność konspiracyjną, cierpiący dlatego, że byli Polakami.

. A ogrom ich męczeństwa ukazuje się także na Powązkach Wojskowych, na którym stoi prawdziwy las krzyży. Właśnie pod takim brzozowym krzyżem spoczęli Alek i Rudy, którzy odeszli tego samego dnia - 30 III 1943 r. Obok jest grób trzeciego przyjaciela - Zośki, który zginął pod Sieczychami niecałe pół roku później. W pobliżu pochowany jest autor lektury Aleksander Kamiński, a także poeta Krzysztof Kamil Baczyński z młodą żoną. Na cmentarzu pomodliliśmy się za poległych i zmarłych bohaterów, nie tylko tych, pochowanych w tym miejscu. Ilu z nich nie ma nawet skromnego grobu? Zapaliliśmy znicze. W milczeniu zakończyliśmy naszą wycieczkę, tak inną od wszystkich dotychczasowych. I chociaż było chłodno, a śnieg fruwał w powietrzu, to nikt nie narzekał. W końcu to my otrzymaliśmy tyle…

„Dzięki tej wycieczce zobaczyłam, jak pięknym miastem jest Warszawa, jak ogromną ma ona historię i jak dużo osób poświęciło życie, aby takie było.”